HTML5 σκέψεις

Αυτό το καλοκαίρι το έριξα - όπως και πολλοί άλλοι φαντάζομαι - στην HTML5 η οποία έχει ήδη αρχίσει να κάνει δειλά-δειλά την εμφάνιση σε αρκετά sites, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Τα βιβλία που διάβασα ήταν το “HTML5 for web designers” του Jeremy Keith και το “Introducing HTML5” των Bruce Lawson και Remy Sharp. Καταρχάς όποιος σκέφτεται να αγοράσει κάποιο βιβλίο αυτήν την στιγμή, του προτείνω το δεύτερο (Introducing HTML5), μιας και το πρώτο με απογοήτευσε αρκετά για “A book apart” βιβλίο. Γενικότερα δεν θα το περιέγραφα καν ως βιβλίο, αλλά σαν μια γενική, θεωρητική εισαγωγή για το τι είναι η HTML5. Αντίθετα, το Introducing HTML5 με ξάφνιασε ευχάριστα τόσο με τα πολλά θέματα που καλύπτει όσο και με τον τρόπο που τα καλύπτει, μιας και δεν μένει μόνο στην θεωρία, αλλά προχωράει και στην πράξη (ρίξτε οπωσδήποτε και μια ματιά στα παραδείγματα του βιβλίου).

Μετά από αυτήν την μικρή εισαγωγή λοιπόν, και με την ελάχιστη εμπειρία που έχω στο θέμα, θέλω να καταγράψω κάποιες σκέψεις, προβληματισμούς, και γενικότερα να ξεκινήσω μια συζήτηση με τα πιο ανήσυχα μυαλά… Θα προσπαθήσω να είμαι σαφής και γρήγορος, έτσι ώστε να μην μπερδέψω  και να μην κουράσω. Επίσης σε αυτό το post γράφοντας HTML5 εννοώ και τα APIs ή τις τεχνολογίες οι οποίες δεν είναι μέρος του επίσημου HTML5 specification (είναι από μόνα τους ξεχωριστά specifications), ωστόσο θα χρησιμοποιηθούν κυρίως με αυτήν την markup και την ίδια περίοδο. Ας δούμε λοιπόν τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, ε, το παρόν ήθελα να πω!

Markup

Ας ξεκινήσουμε με το πιο απλό μέρος της HTML5 - θεωρητικά πάντα - την markup και τα semantics. Τα semantics λοιπόν έχουν αλλάξει αρκετά και πλέον γίνεται ακόμα πιο δύσκολο το να γράψεις σημασιολογική markup. Παρακάτω περιγράφω αυτά που μου φάνηκαν πιο περίεργα, σημαντικά ή παράξενα!

• Το outline - το οποίο δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα από κανέναν browser (!!!) - αλλάζει τελείως τον νόημα των headings (h1-h6). Πλέον ένα h3 heading μπορεί να είναι πιο σημαντικό από ένα h1 heading! Στην ουσία στην HTML5 θα μπορούσαμε να είχαμε ένα και μοναδικό τύπο heading (h για παράδειγμα), ωστόσο υπάρχουν ακόμα έξι (h1-6) για compatibility θέματα. Μένει να δούμε πως θα επηρεάσει και το SEO αυτό το θέμα.
• Τα sections και τα articles είναι αρκετά δύσκολα στην κατανόηση, μιας και το ένα μπορεί να υπάρχει μέσα στο άλλο αρκετές φορές! Θέλει αρκετή μελέτη έτσι ώστε να τα χρησιμοποιήσει κάποιος σωστά.
• Τέλος είμαι πραγματικά περίεργος να δω πως θα φτιάξουν τους WYSIWYG web editors (Dreamweaver για παράδειγμα) έτσι ώστε να γράφουν semantic HTML5. Παλιότερα τα πράγματα ήταν πανεύκολα, απλά πετούσαν παντού ένα div και το θέμα τελείωνε, τώρα τι λύση θα βρουν άραγε;

Φόρμες (forms)

Οι φόρμες επιτέλους δεν θα σπάνε τα νεύρα σε αυτούς που τις φτιάχνουν. Μερικά attributes στην markup μας και θα αφήνουμε τον browser να κάνει όλη την “βρόμικη” δουλειά. Οι περισσότεροι browsers υποστηρίζουν λίγα πράγματα προς το παρόν (ο πιο ολοκληρωμένος browser στο θέμα είναι ο Opera) ωστόσο σιγά-σιγά θα τον φτάσουν και οι υπόλοιποι.

• Πολύ έξυπνο compatibility μιας και όλες οι φόρμες εμφανίζονται σαν απλά text inputs σε παλιότερους browsers που δεν καταλαβαίνουν τα νέα HTML5 attributes.
• Δυστυχώς θα γράφουμε για πολύ καιρό ακόμα Javascript validation scripts (ιδιαίτερα στην Ελλάδα, με τους αρχαιοελληνικούς browsers που κυκλοφορούν)!
• Πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει μια επίσημη γραμμή για το πως θα εμφανίζονται/φαίνονται τα διάφορα widgets (πχ. επιλογή ημερομηνίας) και τα λάθη (validation errors), καθώς και για το πως θα διαγράφουμε αυτά τα default browser styles, γιατί προβλέπω να γίνεται χαμός σε αυτό το θέμα.
• Ακόμα λιγότερη Javascript χάρις τα autofocus, placeholder, autocomplete και required attributes.
• Το pattern attribute απλά τα σπάει! Ελέγχει κατευθείαν στον browser το regular expression που έχει δηλωθεί στο pattern!

Video και Audio

Εδώ πέρα τα πράγματα ξεκίνησαν καλά και απλά, αλλά μια (τραγική;) παράληψη στο specification έκανε τα εύκολα δύσκολα! Όπως όλοι ξέρουμε ο κάθε κατασκευαστής browser αποφάσισε (ή θα αποφασίσει) να υποστηρίξει τον video codec που τον συμφέρει.

• Χρησιμοποιώντας πολλαπλά source elements μπορούμε να φορτώσουμε πολλά διαφορετικά φορμάτ. Πολύ χρήσιμο για την κατάσταση που θα επικρατήσει.
• Χρησιμοποιώντας το video element με codec Ogg Theora (.ogg), H.264 (mp4) και webM (βασισμένο στον VP8 codec της Google), είμαστε καλυμμένοι στους μοντέρνους browsers, ωστόσο 3 διαφορετικές κωδικοποιήσεις είναι πολλές για το ίδιο video.
• Και μην ξεχνάτε πως πρέπει να το κωδικοποιήσουμε και σε Flash video για να παίζει σε παλιότερους browsers!
• Στο audio τα πράγματα είναι αρκετά πιο απλά, μιας και με ένα mp3 έχουμε τελειώσει.
• Στα θετικά είναι πως το API του video και audio tag είναι ακριβώς το ίδιο (αν θυμάμαι καλά το audio element έχει κανα-δυο λιγότερες methods και attributes - όπως πχ. width και height).

Canvas

Με το Canvas API μπορείς να κάνεις πραγματικά τρελά πράγματα, ωστόσο το θέμα accessibility είναι τεράστιο! Στην ουσία ότι “ζωγραφίζεται” πάνω στον καμβά, δεν μπορεί να διαβαστεί από screen readers. Είναι δηλαδή (προς το παρόν) ένα καθαρά οπτικό (visual) element/API, χωρίς μάλιστα να έχει προβλεφθεί κάποια εναλλακτική λύση για την προβολή περιεχομένου (όπως στο video tag για παράδειγμα)!

Client-side Data storage

Και εδώ δεν γνώριζα αρκετά πράγματα. Οι 2 σοβαρές τεχνολογίες ονομάζονται Web Storage και Web SQL Database (υπάρχει και μια τρίτη από την Mozilla η οποία μάλλον θα σβήσει - δεν θυμάμαι καν το όνομα της), με αρκετή υποστήριξη από τους browsers.

• Το Web Storage είναι κάτι σαν cookies on steroids. Επίσης η τεχνολογία υποστηρίζετε από όλους (!!!) τους μοντέρνους browsers.
• H Web SQL υποστηρίζεται σε Opera, Chrome και Safari ενώ η SQL μηχανή που χρησιμοποιούν είναι η SQLite (δεν γνωρίζω εάν το αναφέρει πουθενά το specification, ωστόσο αυτή την έκδοση SQL έχουν οι παραπάνω browsers).
• Και πάλι θα συνεχίσουμε να γράφουμε για πολύ καιρό cookies για να υποστηρίξουμε τους παλιότερους browsers (fallback κώδικας).

Offline Application Caching

Μια τεχνολογία που δεν είχα ιδέα πως λειτουργούσε, η οποία αν και εντυπωσιακή για κάποιο λόγο δεν μου αρέσει ο τρόπος λειτουργίας της (ωστόσο θα ενθουσιάσει αυτούς που ασχολούνται με web servers, .htaccess files κτλ.). Πολύ απλά δηλώνουμε σε ένα “μανιφέστο” ποια αρχεία θέλουμε να cachαριστούν (αλήθεια πως θα το μεταφράζατε αυτό;) στον browser, έτσι ώστε το site/web app μας να συνεχίζει να λειτουργεί ακόμα και εάν πάψει να λειτουργεί η σύνδεση μας.

• Η χρήση είναι σχετικά απλή, απλά δημιουργούμε ένα .manifest αρχείο στο οποίο αναφέρουμε τα αρχεία που θέλουμε να cashaρηστούν, και το δηλώνουμε στην markup μας (<html manifest="demo.manifest">). Για κάποιο λόγο ωστόσο δεν μου αρέσει αυτός ο τρόπος λειτουργίας… Με κάνει να αισθάνομαι κάπως έξω από τα νερά μου, μιας και όπως εξήγησα και πιο πάνω μοιάζει πιο πολύ με την δημιουργία κάποιου .htaccess αρχείου, κάτι που δεν κάνει συχνά κάποιος web designer (ή έστω front-end developer).

Geolocation

Ένα από τα πιο εύκολα και αγαπημένα μου χαρακτηριστικά. Το Geolocation API δεν είναι μέρος της HTML5, ωστόσο το αναφέρω για τους λόγους που εξήγησα στην εισαγωγή. Είναι σχετικά απλό (με 2 methods έχετε καθαρίσει - getCurrentPosition και watchPosition), και πιστεύω πως όλο και περισσότερα sites θα το χρησιμοποιούν για να μας δείχνουν πιο “ντόπια” προϊόντα, διαφημίσεις, νέα, προσφορές, κτλ. κτλ. Με λίγα λόγια, “θα φορεθεί πολύ”…

Web Messaging API, Web Workers API και Web Sockets API

Τα παραπάνω APIs τα αναφέρω και τα 3 μαζί μιας και είναι φτιαγμένα για καθαρά Web εφαρμογές (δεν είναι ούτε και αυτά μέρος της HTML5). Με τα παραπάνω APIs μας δίνονται οι παρακάτω δυνατότητες:

• Το Web Messanging υποστηρίζεται από πολλούς browsers (και IE) και μας επιτρέπει να κάνουμε διάφορα ωραία, όπως να στέλνουμε μηνύματα σε άλλα domains κτλ. Φανταστείτε το κάτι σαν AJAX on steroids και αυτό.
• Χρησιμοποιώντας Web Workers μπορούμε να κάνουμε την web εφαρμογή μας να τρέχει την Javascript σε διαφορετικά threads! Από μια γρήγορη ματιά που έριξα, η λογική είναι αρκετά πολύπλοκη και πιστεύω πως αυτήν την στιγμή είναι πολύ κακό για το τίποτα, ωστόσο οφείλω να ομολογήσω πως σε μια πολύπλοκη web εφαρμογή (φανταστείτε κάτι σε Photoshop στο web) μπορεί να κάνει τρελή διαφορά (πχ. να χρησιμοποιεί ένα φίλτρο, και ενώ ο web worker κάνει τους υπολογισμούς του, ο χρήστης να συνεχίζει να χρησιμοποιεί την εφαρμογή, χωρίς αυτή να φαίνεται σαν να έχει κολλήσει).
• Τα Web Sockets ανοίγουν μια αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του server και του client χρησιμοποιώντας τον browser σαν “μεσάζοντα”. Αρκετά βολικό και χρήσιμο…

Αυτές είναι οι πρώτες εντυπώσεις/σκέψεις μου για την HTML και όλα τα άλλα ωραία καλούδια που έρχονται μαζί της. Έχετε στο μυαλό σας πως  υπολογίζουν πως η HTML5 θα είναι 100% ολοκληρωμένη (σε browser επίπεδο τουλάχιστον) γύρω στο 2020 (!!!) ωστόσο δεν χάνουμε τίποτα με το να χρησιμοποιούμε και να μαθαίνουμε τα νέα χαρακτηριστικά της. Πολλά από αυτά άλλωστε υποστηρίζονται και από τους σημερινούς μοντέρνους browsers ενώ λογικά με την έλευση του IE9 θα δούμε ακόμα πιο πολλές HTML5-based εφαρμογές. Μην φοβάστε λοιπόν να την χρησιμοποιήσετε εδώ και τώρα, απλή HTML είναι άλλωστε 😉 Τα υπόλοιπα τα λέμε στα σχόλια!